Planowanie tras jest tematem coraz częściej podnoszonym w firmach zajmujących się transportem. W zagranicznych, szczególnie zachodnich przedsiębiorstwach z branży TSL, optymalizacja tras stała się nieodłączną częścią planowania pracy. W Polsce od niedawna doceniamy zalety programów do optymalizacji i odkrywamy, że planowanie tras przynosi wymierne korzyści nie tylko korporacjom logistycznym, a również niewielkim firmom świadczącym usługi z wykorzystaniem pojazdów.
Z poniższego artykułu dowiesz się, czym jest optymalizacja tras oraz poznasz odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania związane z systemami do planowania tras.
Co to jest optymalizacja tras?
Optymalizacja tras polega na wyznaczeniu najbardziej oszczędnych tras dla jednego pojazdu lub całej ich floty. Uwzględnia ona wiele czynników związanych z transportem m.in.: liczbę przejechanych kilometrów, zużycie paliwa, odcinki płatne i bezpłatne dróg, występowanie korków, wypadków drogowych, a nawet ładowność pojazdu czy koszt pracy kierowcy. Do automatycznej optymalizacji tras służą wyspecjalizowane aplikacje, które analizują tysiące kombinacji tras, i układają najlepsze trasówki.
Dlaczego ręczne planowanie nie jest optymalne?
Odpowiedź wydaje się prosta: optymalną trasą powinna być trasa najkrótsza. Tak by było, gdybyśmy wytyczali drogi jako linie proste od punktu do punktu i poruszali się ruchem jednostajnym. W rzeczywistości trasy łączące poszczególne miejsca na mapie w niczym nie przypominają prostych odcinków, a sieć dróg jest jak żywy organizm rządzący się swoimi prawami.
Dzieje się tak dlatego, ponieważ na drogach spotykamy się ze zmienną organizacją ruchu i poruszamy się ze zmienną prędkością. Jednocześnie, korzystamy z różnych rodzajów dróg, tuneli, mostów, przejeżdżamy przez bramki na płatnych odcinkach, a dojeżdżając do punktu, poszukujemy miejsca parkingowego.
Poruszanie się po terenach miejskich i pomiędzy miejscowościami jest dużo bardziej skomplikowane i zajmuje więcej czasu i wysiłku niż trasa ukazana na mapie. Zależnie od długości i złożoności trasy oraz wielkości floty istnieją setki, dziesiątki tysięcy, a nawet miliony możliwych kombinacji tras, których ludzki umysł nie jest w stanie jednocześnie przeanalizować. Może jednak zrobić to za niego komputer.
Więcej o możliwościach obliczeniowych ludzi i algorytmów znajdziesz w naszym artykule: Sztuczna inteligencja, czyli rewolucja w planowaniu tras.
Kiedy trasa jest optymalna?
Ze względu na dynamicznie zmieniające się otoczenie na drogach oraz konieczność koegzystowania z innymi członkami ruchu drogowego, najlepsza trasa nie będzie dla każdego kierowcy oznaczała tego samego. Stąd, aby trasy były optymalne, muszą być one wyznaczane według indywidualnych potrzeb kierowców i firm.
Oprogramowanie, jakim jest optymalizator tras, pozwala określić cel optymalizacyjny dla całej floty lub każdego pojazdu z osobna. W niektórych wypadkach najlepszą trasą będzie ta, gdzie kierowca przejedzie najmniej kilometrów, jednak dla innego pojazdu ważniejsze będzie zmieszczenie się oknach czasowych klientów, których będzie odwiedzał na trasie.
Tym samym inteligentny planer tras dobierze najbardziej oszczędną trasę, uwzględniając wybrany cel optymalizacyjny:
- najkrótszy czas przejazdu,
- najmniej przejechanych kilometrów,
- najtańsza trasa.
Poza celem optymalizacyjnym planer tras umożliwia ustawienie szczegółowych aspektów związanych z trasą lub pojazdami, np:
- okna czasowe — trasówka zostanie ułożona tak, aby kierowca dotarł na miejsce ograniczone oknem czasowym o odpowiednim czasie,
- typ pojazdu — do trasówki zostanie dobrany pojazd o konkretnych funkcjonalnościach np. samochód mroźnia, tir, cysterna.
- pojemność pojazdu — do trasy zostanie przypisany samochód o odpowiedniej pojemności,
- ładowność pojazdu — do trasy zostanie przypisany samochód o odpowiednich gabarytach i udźwigu,
- regiony — automatyczny podział wszystkich trasówek na rejony pracy,
- punkty start, stop i postój — dodanie do trasy odpowiednich adresów, z których kierowca rozpocznie i zakończy pracę, oraz gdzie dokona postoju.
Dla kogo jest optymalizacja tras?
Optymalizator tras jest oprogramowaniem umożliwiającym efektywne planowanie pracy kierowców. Jest on niezbędnym narzędziem dla logistyków, planistów i koordynatorów tras, które umożliwia szybsze, sprawniejsze i oparte na danych układanie trasówek.
Z oczywistych względów, im liczebniejsza jest flota i im większa liczba odwiedzanych punktów, tym większe można osiągnąć korzyści z optymalizacji tras. Nie oznacza to jednak, że przy mniejszych flotach, składających się nawet z kilku pojazdów, nie można osiągnąć doskonałych efektów optymalizacji tras. Oszczędności i dodatkowe korzyści są wyraźnie widoczne dla każdego pojazdu i dla każdej pokonywanej trasy, co generuje imponujące efekty w wymiarze całej floty.
Planer tras jest doskonałym rozwiązaniem dla firm z sektora MŚP, które w ramach swoich usług realizują dowóz lub odbiór towarów.
Kiedy potrzebna jest optymalizacja tras?
Optymalizacja tras staje się potrzebna, gdy kierowcy codziennie wykonują liczne zadania w terenie. Gdy kierowcy odwiedzają każdego dnia powyżej 10 punktów, warto poszukać odpowiedniego systemu do planowania tras. Chęć lepszego zarządzania flotą i wdrożenia narzędzi wspierających obsługę klienta, jak np. powiadomienia SMS jest również dobrym powodem do zastosowania systemu do planowania tras w organizacji. Dobry planer poza wyznaczaniem przejazdów posiada szereg funkcji uzupełniających, które funkcjonalnie zbliżają go do systemów klasy TMS.
Chcesz dowiedzieć się więcej o tym, czym jest optymalizacja tras? Zachęcamy do przeczytania kolejnego artykułu: Sprawdź, ile wiesz o systemach do planowania optymalizacji tras.