Dobra organizacja, zarówno na etapie produkcji, jak i dostawy, to rzecz kluczowa dla każdego przedsiębiorstwa. Panujący chaos i nieład wprost przekładają się na zmniejszenie obrotów, a tym samym zysków, a tego oczywiście należy unikać. Między innymi z tych powodów warto zapoznać się z systemem Just in Time, który pozwala na niemal perfekcyjne zorganizowanie poszczególnych szczebli logistycznych, a przez to wspiera rozwój i rentowność przedsiębiorstwa.

Czym jest system Just in Time?

Termin Just in Time w języku angielskim oznacza „w samą porę”, co dość dobrze oddaje filozofię całego systemu i cel, do którego prowadzi. Jednak cała ścieżka, która ma doprowadzić do osiągnięcia takiego rezultatu, nie jest już tak prosta, a pewne jej elementy wymagają wyjaśnienia.

Metoda Just in Time narodziła się w Japonii, która z uwagi na uwarunkowania geograficzne musiała sobie radzić z dość znacznymi trudnościami w łańcuchu dostaw. System ten dość dobrze oddaje tradycyjnie rozumiany japoński etos pracy, na który składają się m.in. systematyczność, obowiązkowość i porządek.

W latach 50. XX wieku Just in Time został stworzony w zakładach Toyoty, jednak współcześnie jest z powodzeniem stosowany nie tylko na etapie produkcji, lecz także magazynowania i dostawy przez przedsiębiorców działających w różnych branżach.

W praktyce (i dużym skrócie) metoda Just in Time odpowiada za taką organizację łańcucha dostaw, która pozwala na produkcję tylko rzeczy niezbędnych dla pokrycia zapotrzebowania konsumentów w danym czasie, a więc opiera się o ścisłą równowagę podaży i popytu. Duży nacisk jest także kładziony na proces dostawy, w którym wszelkie opóźnienia i przestoje są niwelowane. Czas pracy kierowcy, oczekiwania na załadunek i jego płynność to także ważne punkty metody Just in Time.

Główne założenia metody Just in Time a systemy dostaw

Problemami, którym przeciwdziała metoda Just in Time są opóźnienia w dostawie, w tym przede wszystkim w załadunku i rozładunku. Przy dobrze wdrożonym systemie przedsiębiorca będzie miał pełnię informacji na temat logistyki dostawy, a to pozwoli na takie jej zaplanowanie, w którym wskazane kosztowne problemy nie będą występować.

Na realizację tych głównych celów składają się oczywiście pewne mniejsze składowe, na jakie wskazuje metoda Just in Time. Najważniejsze z nich to:

  • realizowanie zamówień dokładnie na czas w oparciu o rzeczywiste potrzeby konsumentów w danym momencie,
  • usprawnienie procesu dostaw w celu zlikwidowania przestojów, korków i opóźnień,
  • działanie w oparciu o obowiązujące normy prawne (w tym przepisy kodeksu drogowego oraz ogólne zasady dotyczące czasu pracy kierowców).

Wszystkie te elementy, jeśli zostaną odpowiednio wdrożone, pozwalają na osiągnięcie pełnej równowagi, likwidację zbędnych kosztów i redukcję marnotrawstwa. Jednak z pewnością nie można powiedzieć, że cały proces i dojście do tego punktu jest łatwe. Jest wprost przeciwnie, osiągnięcie w pełni zbilansowanych korzyści systemu Just in Time jest niezwykle trudne i często wymaga proporcjonalnej reorganizacji przedsiębiorstwa.

Dlatego strategia Just in Time powinna stanowić pewien ideał czy wzorzec, do którego należy dążyć poprzez realizację nawet części wskazanych punktów.

Nie jest to absolutnie system zero-jedynkowy, w którym mamy albo w pełni zrealizowany plan, albo nic. Przedsiębiorstwo może czerpać korzyści także z wdrożenia niektórych pomysłów i stopniowo wprowadzać kolejne. W szczególności możliwe jest zredukowanie składowania towarów, lecz nie likwidowanie go w całości, jak to zakłada Just in Time.

Jak osiągnąć zakładane cele?

Prawdziwe schody zaczynają się w momencie, w którym musimy wyznaczyć środki, za pomocą których zrealizujemy cele metody Just in Time. Najważniejszym z tych środków jest absolutna współpraca partnerów. Co to znaczy? Tyle, że poszczególni członkowie systemu produkcji (producenci, dystrybutorzy, magazynierzy, dostawcy i klienci) muszą mieć możliwość (i wolę), aby w jak najszerszym i najsprawniejszym stopniu komunikować się ze sobą. Jak inaczej bowiem mielibyśmy zrealizować cel w postaci równowagi popytu i podaży? Producenci muszą wiedzieć, jakie jest zapotrzebowanie konsumentów na dany towar, aby dokładnie taką ilość wytworzyć.

Kolejnym ważnym czynnikiem jest odpowiedzialne zarządzanie systemem dostaw. Firma powinna kierować się przede wszystkim efektywnością oraz brakiem awaryjności dostaw. Wybierać należy takie rozwiązania przy zarządzaniu łańcuchem dostaw, aby być w stanie dostarczyć towar bez opóźnień.

Na szczęście technologia przychodzi nam z pomocą i oferuje przydatne narzędzia, które pomogą w skutecznym wdrożeniu strategii Just in Time. Jednym z nich jest aplikacja Routimo, która pozwala na ekonomiczne i efektywne zorganizowanie procesu planowania i realizacji tras. Porządek w tym aspekcie, jak wskazano powyżej, to jeden z istotnych elementów stosowania Just in Time, dlatego warto zapoznać się z systemem. Umożliwia on planowanie zadań dla wielu pojazdów równocześnie, w tym ustalanie tras i kluczowych punktów, porównywanie, czy dane zadanie da się wykonać przy użyciu posiadanych zasobów i wiele więcej. Korzystanie z podobnych narzędzi ułatwi proces przekształcania przedsiębiorstwa zgodnie z metodą Just in Time.

Jakie korzyści daje system Just in Time?

Po omówieniu założeń dostawy Just in Time oraz sposobów na ich zrealizowanie, należy wreszcie przejść do wskazania konkretnych zysków, jakie przedsiębiorstwa osiągają z jej zastosowaniem. Możemy tu wyróżnić dwa podstawowe aspekty, które na potrzeby tekstu nazwać możemy ekonomicznym i społecznym.

W aspekcie ekonomicznym metoda Just in Time pozwala:

  • ograniczyć koszty, jakie powoduje nadmierne magazynowanie towarów, które nie są płynnie sprzedawane,
  • dostosowanie procesu produkcji do rzeczywistego zapotrzebowania, w tym do warunków panujących na rynku,
  • wypracować najbardziej efektywny sposób dostawy, który nie będzie generował zbędnych kosztów,
  • utrzymać i poszerzyć bazę klientów, którzy będą zadowoleni z profesjonalnej i szybkiej obsługi,
  • w konsekwencji zwiększyć zyski firmy, bo do tego to się sprowadza.

Z kolei w ramach aspektu społecznego stosowania metody Just in Time wskazać możemy m.in.:

  • budowanie pozytywnych relacji na linii dystrybucji, opartych na gospodarczym partnerstwie producentów, dystrybutorów i klientów,
  • podniesienie zadowolenia z pracy pracowników i zredukowanie stresu – czas pracy kierowcy i oczekiwanie na załadunek generują pomyłki, przestoje i opóźnienia, a to powód do niezadowolenia, które szybko promieniuje na cały zakład pracy – metoda Just in Time niweluje te problemy, a w konsekwencji prowadzi do wzrostu satysfakcji w miejscu pracy,
  • przeniesienie (przynajmniej w możliwej do zrealizowania części) japońskiego etosu pracy, który jest ceniony na całym świecie.